سلامت دهان و دندان در بارداری ، مراقبت از دهان و دندان در بارداری یکی از مهمترین مسائل برای حفظ و مراقبت از دندان ها است که باید در دوران حاملگی ، شیر دهی و یا بعد از زایمان رعایت کنید. در ادامه ابتدا به توضیح روش هایی برای مراقبت و افزایش سلامت دهان و دندان در دوران بارداری می پردازیم سپس هر کدام از روش ها را به همراه مزایا و معایب بررسی می کنیم.

به طور عمده حاملگی یا بارداری اثر مستقیمی در سلامت دهان و دندان ندارد، اما به خاطر از دست دادن میزان زیادی کلسیم و شیردهی و همچنین تولید شیر توسط بدن مشکلات زیادی برای دندان ها به وجود می آید. علاوه بر این حتی استخوان ها نیز کمی دچار مشکل خواهند شد و باید به فکر تقویت عضلانی بدن نیز باشید.

کمبود کلسیم به سرعت پس از اتمام شیردهی به وجود می‌‌آید. نیاز جنین به کلسیم در دوران بارداری می‌‌تواند در برخی زنان باعث بروز مشکلات دهان و دندان شود. در صورتی که زنان باردار به بهداشت دهان و دندان خود اهمیت بدهند و همه نکات ضروری را رعایت کنند نباید در دوران بارداری دچار مشکلات مربوط به دهان و دندان شوند.

حفظ سلامت دهان و دندان در دوران بارداری برای مراقبت از جنین

یکی از اصلی ترین علل زایمان زودرس و نوزادان نارس ، بیماری های دندان و لثه هستند. در این زمان نوزاد یا خیلی زودتر از موعد به دنیا می آید و یا این که در زمان به دنیا آمدن دچار نارسایی های فراوان خواهد بود. بنابراین توجه کنید که ابتدا خود مادر باید برای حفظ سلامت دهان و دندان در بارداری بکوشد تا نوزادی قوی تر به دنیا بیاورد.

نوزادانی که نارس هستند در معرض خطر مشکلات مربوط به سلامت از قبیل اختلالات شنوایی، اختلالات بینایی، و فلج مغزی قرار می‌گیرند. تحقیقات انجام شده نشان داده است که از هر ۱۰۰ مورد زایمان زودرس ۱۸ مورد به بیماری لثه مادر که یک نوع عفونت مزمن لثه است ارتباط دارد.

درمان مناسب مشکلات دهان و دندان مادر می‌تواند ریسک زایمان زودرس را کاهش دهد.

تشخیص مشکلات دهان و دندان بارداری

به منظور افزایش سلامت دهان و دندان در بارداری ممکن است در دوران بارداری متوجه شوید که دچار مشکلات مربوط به سلامت دهان و دندان و لثه شده‌اید یا آنکه دندان پزشک شما در حین معاینه دندان متوجه این مسئله شود بنابراین باید قبل از دوران بارداری و در این دوران به طور منظم به دندان پزشک مراجعه کنید تا وضعیت دندان های شما را ارزیابی نماید.

در اوایل ماه های بارداری بهترین زمان برای چک آپ و بررسی سلامت دهان و دندان است. با این کار شما می توانید در همان ابتدا اگر نقص یا مشکلی در دهان و دندان خود دارید به سرعت بر طرف کرده و با خوردن مواد غذایی که پزشک توصیه می کند به سلامت بیشتر دندان ها کمک کنید. همچنین می توانید در ابتدا متوجه شوید که چه زمانی نیاز به دارو پیدا می کنید و اصلا چه داروهایی را می توانید در طول دوران بارداری مصرف نمایید.

اگر هنوز باردار نیستید به پزشک خود اطلاع دهید که قصد بارداری دارید انجام معاینات دندان در دوران بارداری اهمیت بسیار زیادی دارد تا دندان پزشک بتواند مشکلات شما را تشخیص دهد و به درمان آنها بپردازد. تمیز کردن دندان به صورت منظم می‌تواند از بروز پوسیدگی دندان جلوگیری کند در صورتی که شما هرگونه مشکلی داشته باشید دندان پزشک انجام روش های درمانی را در دوران بارداری و پس از زایمان به شما پیشنهاد می‌دهد.

در صورتی که دندان پزشک تشخیص دهد شما دچار مشکلات دهان و دندان هستید انجام عکسبرداری با اشعه ایکس را درخواست می‌کند عکسبرداری با اشعه ایکس یک روش تشخیصی است که در آن از پرتوهای ایکس برای تهیه تصاویر مختلف از اعضای بدن استفاده می‌شود.

عکسبرداری از دندان می‌‌تواند مشکلات دندان از قبیل پوسیدگی وجود پلاک زیر لثه یا از بین رفتن استخوان فک را نشان دهد در عکسبرداری به کمک اشعه ایکس از پرتوهای ضعیف اشعه ایکس استفاده می‌شود.

اما باید قبل از انجام عکسبرداری به پزشک خود در خصوص باردار بودن اطلاع دهید تا از وسایل و تجهیزات مخصوص برای پوشاندن اطراف گردن شما استفاده کند این امر باعث می‌‌شود که از شما و جنین محافظت گردد و سلامت دهان و دندان در دوران بارداری حفظ شود.

مشکلات اصلی دهان و دندان در دوران بارداری

عفونت و التهاب لثه در دوران بارداری

بارداری بدون وجود هورمون ها رخ نخواهد داد. در صورت وجود هورمون ها شما اندکی افسرده می‌شوید، اندازه مثانه شما کوچک‌تر می‌شود و به دلایل متعددی همیشه تمایل به خوردن خوراکی‌های عجیب مانند کره بادام زمینی و ترشی خواهید داشت.

هورمون ها همچنین در تورم لثه در دوران بارداری نقش دارند و باعث بروز بیماری تورم و التهاب لثه در دوران بارداری می‌شوند. اگر شما متوجه شده‌اید که در دوران بارداری لثه شما به صورت مکرر خونریزی می‌کند نباید آن را نادیده بگیرید. مراجعه به دندان پزشک اهمیت بسیار زیادی دارد و دندان پزشک به شما توصیه می‌‌کند که به طور مرتب و تا زمانی که جنین به دنیا می‌آید به کمک روش های تخصصی و تمیز کردن دندان های خود بپردازید.

در منزل باید توجه ویژه‌ای به سلامت دهان و دندان در دوران بارداری خود کنید. استفاده از مسواکی که سر آن نرم است می‌تواند ریسک التهاب لثه را کاهش دهد بنابراین در صورتی که شما از یک خمیر دندان مناسب استفاده کنید ریسک تشکیل پلاک، جرم، و بیماری‌های التهاب لثه کاهش خواهد یافت.

به خاطر داشته باشید که باید روزانه حداقل یک بار از نخ دندان برای تمیز کردن دندان های خود استفاده کنید زیرا تورم لثه باعث می‌‌شود که مواد غذایی به راحتی به نقاطی که دسترسی به آنها دشوار است بچسبند بنابراین در کنار استفاده از مسواک و خمیر دندان مناسب حتماً از نخ دندان استفاده کنید.

تومورهای دوران بارداری

برخی از زنان باردار به علت تغییرات هورمونی در دوران بارداری دچار تومور هایی می‌شوند که به آنها تومورهای بارداری گفته می‌شود.

از شنیدن نام تومورهای بارداری وحشتناک کنید زیرا این تومورها بدخیم نیستند و معمولاً بیشتر در سه ماهه دوم بارداری بین دندان ها به وجود می‌آیند و شباهت کمی به تمشک دارند. در صورتی که این تومورها باعث احساس درد و ناراحتی شوند دندان پزشک اقدام به تخلیه آنها خواهد کرد اما در اکثر موارد این تومورها پس از زایمان از بین می‌روند.

آیا در دوران بارداری برای دندان درد قرص بخوریم؟

وقتی از زنان باردار به علت بروز تغییرات هورمونی بیشتر از دیگران دچار بیماری لثه و درد دندان می‌شوند. حساسیت و پوسیدگی دندان در زمره علل احتمالی درد دندان قرار دارند. در این افراد دندان پزشک به درمان مشکل پوسیدگی و خرابی دندان و بیماری لثه می‌پردازد اما این بیماران می‌توانند با رعایت چند نکته در منزل از دهان و دندان خود مراقبت کنند.

در بخش زیر به کارهایی که شما می‌‌توانید برای تسکین درد دندان خود انجام دهید (تحت نظر پزشک باشد) اشاره می‌کنیم:

از قرص مسکن استفاده کنید

مصرف قرص مسکن مانند استامینوفن می‌تواند به طور موقت به تسکین درد دندان کمک کند اما همه زنان باردار باید قبل از مصرف هرگونه دارویی با پزشک خود مشورت نمایند. در اکثر موارد مصرف آسپرین و ایبوپروفن در دوران بارداری جز داروهای ایمن در نظر گرفته نمی‌شود. زنان باردار فقط باید تا زمانی به مصرف این داروها بپردازند که پزشک آنها اجازه می‌دهد.

برای سلامت دهان و دندان در بارداری دهان خود را با آب گرم بشویید

مسواک زدن دندان و استفاده از نخ دندان یک بخش مهم از مراقبت روزانه سلامت دهان و دندان در دوران بارداری است اما رعایت این نکات ساده مراقبتی می‌‌تواند از بروز مشکلات شدید دهان و دندان در زنان باردار جلوگیری کند. زنان باردار باید پس از هر وعده غذایی که امکان مسواک زدن دندان‌ها وجود ندارد دهان خود را با آب گرم بشویند.شستشوی دهان و دندان با آب گرم می‌‌تواند به تسکین درد دندان و رفع ذرات باقی مانده بین دندان که باعث بروز درد و ناراحتی می‌‌شوند کمک کند. اضافه کردن یک قاشق چایخوری نمک به آب گرم می‌‌تواند به تمیز کردن دهان و دندان کمک نماید. استفاده منظم از نخ دندان می‌‌تواند از بروز درد ناشی از گیر افتادن مواد غذایی بین دندان جلوگیری نماید.

از ترکیبات ضد عفونی کننده استفاده کنید

برخی از مواد ضدعفونی کننده موجود در بازار می‌توانند به بیحس کردن لثه بپردازند و به طور موقت باعث تسکین درد شوند. بنزوکائین یکی از این محصولات است که شما می‌‌توانید آن را به طور مستقیم روی دندان یا لثه ملتهب خود قرار دهید.

زنان باردار باید با پزشک خود در خصوص استفاده از این دارو مشورت کنند تا از بی‌خطر بودن آن اطمینان حاصل نمایند. روغن میخک یک محلول ضدعفونی کننده طبیعی است که می‌تواند به طور موقت به تسکین درد کمک کند.

برای سلامت دهان و دندان در بارداری از کمپرس سرد یا گرم استفاده کنید

گاهی اوقات استفاده از کمپرس سرد یا گرم می‌‌تواند به صورت موقت به تسکین درد کمک نماید. برای انجام این کار می‌‌توانید از کیسه آب گرم یا حوله گرم استفاده کنید و آن را روی قسمت دردناک صورت خود قرار دهید. استفاده از کمپرس یخ یا حوله سرد روی موضع دردناک صورت باعث بی حس شدن آن می‌شود می‌توانید در صورت لزوم از این روش بهره بگیرید.

پزشکان زمان استفاده از کمپرس یخ روی لثه را پیشنهاد می‌‌کنند که لثه بیمار پس از مسواک زدن دردناک شود.

پیشگیری

در بخش زیر به چند مورد مهم اشاره می‌‌کنیم که می‌‌توانند به شما برای حفظ سلامت دهان و دندان در دوران بارداری کمک کنند.

برای افزایش سلامت دهان و دندان در بارداری هر روز مسواک بزنید

روز دوبار دندان‌های خود را با مسواک نرم و خمیر دندان تمیز کنید. روزی یک بار به کمک نخ دندان بین دندان‌های خود را تمیز نمایید. مسواک زدن و استفاده از نخ دندان به صورت منظم و تمیز کردن خط لثه می‌‌تواند از تشکیل پلاک و پوسیدگی دندان و بروز بیماری التهاب لثه جلوگیری کند.

هر 6 ماه چک آپ کامل کنید

از مواد غذایی سالم استفاده کنید تا به اندازه کافی مواد مغذی سودمند در اختیار شما و جنین قرار بگیرد. در ماه سوم تا ششم بارداری دندان های جنین شروع به شکل گیری می‌کنند. مصرف مواد مغذی مانند کلسیم، پروتئین، ویتامی‌ن A و C و D می‌‌تواند به حفظ سلامت و رشد دندان‌های جنین شما کمک کند.

میزان کلسیم دریافتی را افزایش دهید

شما باید میزان مصرف محصولات لبنی را در دوران بارداری افزایش دهید تا به اندازه کافی کلسیم به بدن شما برسد. مصرف کلسیم به مقدار کافی می‌‌تواند به حفظ تراکم استخوان کمک کند و مواد مغذی ضروری برای رشد جنین را فراهم نماید. در بخش زیر به منابع عالی محصولات حاوی کلسیم اشاره می‌کنیم:

• شیر
• پنیر
• ماست شیرین نشده
• شیر سویای غنی از کلسیم

در دوران بارداری چه غذایی بخوریم

• شیر ، ماست ، پنیر ، پنیر ریکوتا ، نوشیدنی سویا ، سالمون ، بادام ، کلم بروکلی و لوبیای پخته شده ، همه منابع خوبی برای کلسیم هستند.
• از نمک ، کافئین ، نوشیدنی های گازدار ، نیکوتین و الکل خودداری کنید زیرا اینها کلسیم موجود برای شما را کاهش می دهد.
• هوس غذایی و حالت تهوع که بعضی از خانمها در دوران بارداری تجربه می کنند ، اغلب با خوردن مقادیر کمی از چربی های کم چرب و قند کم می توانند از بین بروند. میان وعده های قندی خورده شده اغلب می تواند باعث پوسیدگی دندان شود.

حالت تهوع و خستگی بسیاری از خانمهای باردار می تواند به معنای مسواک زدن باشد. در صورت ایجاد پلاک امکان ساخت بیماری لثه ایجاد می شود. بیماری لثه ممکن است در دوران بارداری بدتر شود اما مسواک زدن روزانه با یک مسواک نرم و نخ دندان باعث می شود پلاک برداشته شود و لثه ها سالم تر شود.